چگونه زعفران را آبیاری کنیم؟ صفر تا صد آبیاری زعفران 
چگونه زعفران را آبیاری کنیم؟
آبیاری زعفران یکی از مهم ترین مراحل در فرآیند کشت این ادویه گران قیمت است. کیفیت و کمیت محصول زعفران تا حد بسیاری به مدیریت صحیح آبیاری بستگی دارد.
در این مقاله از سایت پیاز زعفران، صفر تا صد مراحل آبیاری کردن زعفران، روش های مختلف آبیاری را بررسی خواهیم کرد.
مراحل آبیاری زعفران
آبیاری زعفران شامل پنج مرحله ی اصلی است که هر کدام اهمیت خاص خود را دارند:
آبیاری اول (گل-آب)
این آبیاری حیاتی ترین مرحله در طول دوره کشت زعفران به شمار می رود. زمان انجام این آبیاری بسته به منطقه ی کشت متفاوت است:
در مناطق گرمسیر، آبیاری اول در اواخر مهرماه انجام می شود، در حالی که در مناطق سردسیر باید این آبیاری را در اوایل مهرماه انجام دهید. نکته ی بسیار مهم این است که آبیاری گل آب قبل از عملیات سله شکنی زمین انجام می شود.
هدف اصلی از این آبیاری، بیدار کردن پیازهای زعفران از خواب تابستانی است. اگر آبیاری به موقع و اصولی صورت گیرد، ابتدا گل های زعفران از خاک خارج می شوند و سپس رشد برگ ها آغاز می شود. این ترتیب باعث می شود انرژی گیاه بیشتر صرف گل دهی شده و کیفیت و میزان کلاله ها بهتر شود.
در این مرحله باید آبیاری کاملا عمیق و سنگین باشد؛ چون پیازهای زعفران در عمق حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی متری خاک قرار دارند. از آنجا که خاک پیش از این آبیاری کاملا خشک است، باید بدون صرفه جویی زمین را به خوبی سیراب کنید.
یادتان باشد دقت در زمان بندی و کیفیت آبیاری گل آب، نقشی تعیین کننده در موفقیت برداشت نهایی زعفران دارد.
آبیاری دوم (زاج آب)
این آبیاری پس از برداشت گل‌های زعفران و معمولا در اواسط پاییز، یعنی اواخر آبان ماه و اوایل آذر ماه انجام می شود. هدف از این آبیاری، تقویت پیاز ها برای رشد رویشی و ذخیره مواد غذایی برای سال آینده است. در این مرحله، گیاه زعفران شروع به تولید برگ های سبز می کند و به آب کافی برای فتوسنتز و رشد نیاز دارد.
میزان آب در این آبیاری نیز باید به اندازه ای باشد که رطوبت کافی در خاک حفظ شود. نکته مهم این است که همراه این آبیاری کوددهی هم انجام می شود.
آبیاری سوم (وجین آب)
این آبیاری معمولا در اواخر پاییز یا اوایل زمستان و پس از انجام عملیات وجین علف های هرز انجام می شود. هدف از این آبیاری، تامین رطوبت مورد نیاز گیاه در طول فصل زمستان و کمک به جذب بهتر مواد مغذی پس از وجین است. میزان آب در این مرحله معمولا کمتر از آبیاری های قبلی است و بیشتر به حفظ رطوبت خاک کمک می کند.
آبیاری چهارم (یخ آب)
این آبیاری در مناطق سردسیر و در اواخر فصل زمستان یا اوایل بهار، پس از ذوب شدن برف ها و قبل از گرم شدن هوا انجام می شود. باور بر این است که این آبیاری به افزایش کیفیت و عطر زعفران کمک می کند. سرمای آب در این مرحله می تواند باعث تحریک بیشتر گیاه و افزایش مواد موثر در آن شود. البته، انجام این آبیاری بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه دارد و در مناطق گرمسیر نیازی به آن نیست.
آبیاری پنجم زعفران (زردآب)
این آبیاری آخرین مرحله آبیاری در طول دوره رشد زعفران است و معمولا در اواسط بهار یعنی بین ۲۰ فروردین تا ۱۰ اردیبهشت و قبل از زرد شدن و خشک شدن کامل برگ های گیاه انجام می شود. هدف از این آبیاری، تأمین رطوبت کافی برای پر شدن بنه ها (پیازهای دختر) و افزایش تعداد آن ها برای سال های آینده است. پس از این آبیاری، به تدریج آبیاری قطع شده و گیاه وارد دوره استراحت تابستانه خود می شود.
دو آبه کردن زعفران چیست؟
اصطلاح دو آبه کردن زعفران به یک روش خاص آبیاری اشاره دارد که در برخی مناطق رایج است. در این روش، تنها دو نوبت آبیاری اصلی برای زعفران انجام می شود: آبیاری اول (گل-آب) در پاییز برای تحریک گلدهی و آبیاری دوم (زاج آب) پس از برداشت گل ها برای تقویت رشد رویشی. در این روش، آبیاری های بعدی حذف شده و گیاه به رطوبت طبیعی خاک و بارندگی های زمستانه متکی است.
این روش بیشتر در مناطقی با بارندگی مناسب در طول زمستان و بهار انجام می شود و می تواند در کاهش هزینه های آبیاری مؤثر باشد، اما ممکن است در مناطق خشک با عملکرد کمتری همراه باشد. برای خرید پیاز زعفران سالم و عاری از هر گونه آفت اینجا کلیک کنید.
روش های آبیاری زعفران
امروزه برای آبیاری زعفران از روش های مختلفی استفاده می شود که انتخاب روش مناسب بسته به شرایط زمین، آب و هوا و امکانات کشاورز دارد.
1- آبیاری کرتی (روش غرقابی)
این روش سنتی ترین و رایج ترین شیوه ی آبیاری زعفران است. در این روش، زمین به قطعات (کرت ها) تقسیم شده و آب به صورت کامل وارد کرت ها می شود تا همه ی سطح زمین را بپوشاند. اگرچه این روش آسان است، اما مصرف آب بالایی دارد و در مناطقی که با کم آبی مواجه هستند، توصیه نمی شود.
2- آبیاری های مدرن تحت فشار
در این روش ها مانند آبیاری قطره ای و بارانی، آب با فشار کنترل شده به گیاهان می رسد. این سیستم ها مصرف آب را به شدت کاهش می دهند و باعث می شوند رطوبت در سطح ریشه بهینه باشد. سه نوع از روش های آبیاری مدرن شامل: آبیاری نوار بارانی شیاردار، آبیاری با ویلمو و آبیاری کلاسیک است که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم :
3- آبیاری نوار بارانی شیاردار زعفران
نوار بارانی شیاردار یکی از روش های جدید آبیاری برای زعفران است که شباهت زیادی به آبیاری قطره ای دارد، اما آب را در سطح بیشتری از خاک پخش می کند. این روش برای زمین های با شیب ملایم و مناطقی که منابع آب محدود دارند، بسیار مناسب است.
4 - آبیاری با ویلمو
ویلمو یک روش نوین آبیاری است که از دستگاه های خودکار برای آبرسانی به زعفران استفاده می کند. ویلمو یک دستگاهی به شکل دایره است که در وسط آن یک موتور قرار دارد که باعث پمپاژ آب می شود و در مزارع قابلیت جابجایی دارد.
5 - آبیاری کلاسیک
آبیاری کلاسیک همان روش سنتی اما با مدیریت بهتر است. در این شیوه، به جای غرقاب کردن کامل زمین، آب به صورت متعادل تر و مدیریت شده تر به زمین داده می شود تا از هدررفت آب جلوگیری شود.
جدول زمان آبیاری زعفران در فصول مختلف
فصل | زمان آبیاری | توضیحات |
پاییز | اواخر شهریور تا اوایل مهر (بسته به منطقه) + آبیاری دوم پس از برداشت | اولین آبیاری بعد از کاشت؛ متفاوت در مناطق سردسیر و گرمسیر |
زمستان و یخبندان | اواخر اسفند (در صورت نبود بارندگی های زمستانه) | آبیاری در زمستان برای مناطقی که بارش کافی ندارند. |
بهار | بین ۲۰ فروردین تا ۱۰ اردیبهشت (در صورت نبود باران بهاره) | آبیاری در بهار برای مناطق فاقد بارندگی بهاره |
زمان آبیاری زعفران در مناطق سردسیر و گرمسیر
منطقه | مرحله اول | مرحله دوم |
آبیاری در مناطق معتدل | اوایل مهر | اواسط آبان |
آبیاری مناطق گرمسیر | اواخر مهر | اواخر ابان |
آبیاری مناطق سردسیر | اواخر شهریور | اوایل ابان |
در سخن پایانی باید گفت که آبیاری صحیح، عنصر اصلی در کشت زعفران به شمار می رود. با شناخت دقیق مراحل مختلف آبیاری، انتخاب روش مناسب با توجه به شرایط مزرعه و منطقه و زمان بندی اصولی در فصول گوناگون، می توان به بهترین کیفیت دست یافت. امیدواریم این راهنمای جامع، شما کشاورزان عزیز را در مسیر کشت موفق زعفران یاری کند.
