روشهای نگهداری از زعفران برای حفظ کیفیت از موضوعاتی است که هم مصرفکنندگان خانگی و هم فعالان بازار صادراتی به آن توجه زیادی دارند. زعفران بهعنوان طلای سرخ ایران، اگر درست نگهداری نشود، رنگ، طعم و عطر خود را از دست میدهد و کیفیت آن بهسرعت کاهش مییابد.
بسیاری از مردم تصور میکنند نگهداری زعفران کار سختی نیست اما در واقع، جزئیاتی دارد که نادیده گرفتن آنها باعث افت شدید کیفیت میشود.

انتخاب ظروف مناسب برای نگهداری زعفران
اولین و مهمترین نکته در نگهداری زعفران، نوع ظرفی است که برای آن انتخاب میکنید. زعفران به شدت به نور، رطوبت و هوا حساس است. بنابراین استفاده از ظروف دربسته، شیشهای تیره یا فلزی گزینههای بهتری هستند. ظروف پلاستیکی نه تنها بو را جذب میکنند بلکه ممکن است بوی خاص زعفران را نیز تغییر دهند.
بسیاری از متخصصان در مجموعه پیاز زعفران امیدوار توصیه میکنند که برای نگهداری زعفران در منزل از ظروف شیشهای با درب چفتدار استفاده شود.
همچنین بهتر است ظروف نگهداری زعفران را در کمدهای بسته یا کشوهای آشپزخانه قرار دهید. بهشرطی که دمای آن محل ثابت و خشک باشد. چون حتی نور مهتابی نیز میتواند به مرور زمان کیفیت زعفران را کم کند.
کنترل دما و رطوبت محیط
یکی دیگر از اصول مهم در روشهای نگهداری از زعفران برای حفظ کیفیت، توجه به دما و رطوبت محیط نگهداری است. زعفران نباید در دمای بالا یا مکانهایی که در معرض بخار قرار دارند، مثل بالای اجاق گاز یا کنار سماور، قرار گیرد. دمای بالا باعث تبخیر روغنهای معطر زعفران میشود که عامل اصلی طعم و بوی آن هستند.
رطوبت نیز عامل خطرناکی است. اگر زعفران در محیط مرطوب قرار گیرد، احتمال کپکزدگی وجود دارد. در مواردی که شما حجم زیادی زعفران را برای مدت طولانی نگهداری میکنید، استفاده از رطوبتگیر یا سیلیکاژل در کنار ظرف بسیار مفید خواهد بود.
نگهداری زعفران به صورت رشتهای یا پودر؟
در بین مصرفکنندگان رایج است که برخی زعفران را بهصورت رشتهای نگهداری میکنند و برخی دیگر آن را آسیاب کرده و به شکل پودر در میآورند. اما کدام روش بهتر است؟ پاسخ ساده این است که زعفران رشتهای دوام بیشتری دارد.
وقتی زعفران را پودر میکنید، سطح تماس آن با هوا بیشتر میشود و بهمرور رایحه و کیفیت خود را از دست میدهد. بنابراین توصیه میشود زعفران را تا زمانی که لازم نشده آسیاب نکنید. اگر نیاز به پودر کردن آن دارید، بهتر است مقدار کمی را همان زمان آسیاب کرده و بلافاصله مصرف کنید.

استفاده از بستهبندیهای خلأ برای نگهداری بلندمدت
اگر قصد دارید زعفران را برای مدت طولانیتری نگهداری کنید، مثلاً برای صادرات یا مصرف چندماهه، بستهبندی خلأ بهترین گزینه است. بستهبندی خلأ باعث میشود هوا و رطوبت به محصول نرسد و زعفران عطر و رنگ خود را حفظ کند.
بسیاری از صادرکنندگان ایرانی، قبل از ارسال محمولههای زعفران به خارج از کشور، آن را در بستهبندیهای خلأ قرار میدهند.
بهعنوان مثال، یک تولیدکننده خانگی زعفران در تربتحیدریه میگوید: وقتی شروع کردم به استفاده از بستهبندی خلأ، حتی بعد از ۹ ماه زعفران من مثل روز اول بود، هم رنگش عالی بود و هم عطرش تازه.
اجتناب از نگهداری زعفران در یخچال
برخلاف باور عمومی، یخچال جای مناسبی برای نگهداری زعفران نیست، بهخصوص اگر در معرض رطوبت و نوسان دمایی باشد. هوای مرطوب داخل یخچال و باز و بسته شدن مکرر درِ آن میتواند به مرور کیفیت زعفران را پایین بیاورد.
اگر مجبور شدید زعفران را در یخچال نگه دارید، حتماً آن را داخل کیسههای خلأ یا ظروف کاملاً دربسته قرار دهید و اجازه ندهید هوا به آن برسد. برای مصارف خانگی، نگهداری زعفران در کابینتهای خشک و خنک خیلی بهتر از یخچال است.
توجه به تاریخ برداشت و مصرف
زعفران هم مانند هر محصول کشاورزی دیگر، تاریخ برداشت و انقضا دارد. اگرچه ممکن است ظاهر زعفران سالم باشد، اما زعفرانی که بیش از یک سال از برداشت آن گذشته، بهمرور خواص اصلی خود را از دست میدهد.
یکی از پیشنهادهای مفید این است که هنگام خرید زعفران، به تاریخ برداشت آن توجه کنید و حتماً زعفران سال جاری را تهیه کنید.
مصرفکنندگان حرفهای زعفران معمولاً خرید خود را به صورت سالانه انجام میدهند و زعفران قدیمیتر را فقط برای مواردی مانند رنگدهی غذا استفاده میکنند.

در پایان باید گفت که نگهداری زعفران تنها در انتخاب یک ظرف یا مکان مناسب خلاصه نمیشود بلکه مجموعهای از اقدامات کوچک ولی مؤثر است که در کنار هم، میتوانند کیفیت زعفران را برای مدت طولانی حفظ کنند.
از انتخاب ظروف مناسب گرفته تا اجتناب از نگهداری زعفران در یخچال، همهی این روشها در کنار هم باعث میشوند زعفرانی که تهیه کردهاید، تا مدتها با همان رنگ، عطر و طعم باقی بماند. سافرون درایر یکی از مهمترین ارائه دهندگان زعفران در ایران نیز با داشتن بستهبندیهای تخصصی، امکان نگهداری حرفهای از زعفران را حتی در مقیاس خانگی فراهم کردهاند.